Абдураҳмони Ҷомӣ

Бо ту Ҷомӣ ҳаваси гашти гулистон дорад,
Лек чун ҳамраҳии сарв кунад шохи гиё?

Гар сари Ҷомӣ ҷудо созӣ ба теғ,
Беҳ, ки созӣ з-остони худ ҷудо.

Зи ҳафтоду ду миллат кард Ҷомӣ рӯ ба ишқи ту,
Бале, ошиқ надорад мазҳабе ҷуз тарки мазҳабҳо.

Ту дода дил бо ҳар касе, ман мурда аз ғайрат басе,
Як бор мирад ҳар касе, бечора Ҷомӣ борҳо.

Воқиф аз сирри харобот ҷуз он маст нашуд,
Ки ба майхона баровард чу Ҷомӣ чилаҳо.

Соҳибназарон рӯй ниҳоданд ба Ҷомӣ,
З-он рӯз, ки дар роҳи ту шуд хоки қадамҳо.

Чун хома, ба васфи хати мушки ту фурӯ монд,
Ҷомӣ, ки шуд ангуштнамо дар ҳама фанҳо.

Ҳарими майкада, Ҷомӣ, макони покон аст,
Зи доғи зарқ бишӯ хирқаи мусаллоро.

Ҷомӣ накунад ҷуз ҳаваси базми ту, лекин
Дар ҳазрати султон кӣ диҳад бор гадоро?

Ҳалоки Ҷомии дилхаста хост он, к-орост
Ба шаклу шева саворони сарвболоро.

Ҷомиё, хишт аз сари хум гиру гил аз лойи май,
Гар иморат хоҳӣ ин дайри харобободро.

Сирри ваҳдат «Мантиқ-ут-тайр» аст, Ҷомӣ, лаб бибанд,
Ҷуз Сулаймоне нашояд фаҳми ин гуфторро.

Сар ба болини ҷудоӣ дид Ҷомиро табиб,
Гуфт: – Ҷуз мурдан илоҷе нест ин беморро.

Хок шуд бар раҳгузорат Ҷомию ҳаргиз наёфт
Он шараф, к-аз сояи сарви ту бошад хокро.

Ҷомиё, туғрои давлат хоҳӣ аз султони ишқ,
Хатти расвоӣ бикаш маншури ному нангро.

Чунин ошуфтаву расво ба кӯйи ӯ марав, Ҷомӣ,
Мабодо, к-аз ту ор ояд сагони он сари кӯро.

Нест вақти тавба, Ҷомӣ, хез, то бар ёди дӯст
Ҷоми май гирем, рағми зоҳиди афсударо.

Ҷомии ташналаб, ки шуд хок зи шавқи лаъли ту,
Бода хуру бар ӯ фишон ҷуръаи ҷоми хешро.

Ҷомӣ, маталаб давлати васлаш, ки бурун аст
Таҳсили чунин манзалат аз ҳавсалаи мо.

Ҷомӣ, ин нофакушоӣ зи кӣ омӯхтаӣ,
Ки муаттар шуда з-анфоси ту кошонаи мо?!

Ҷомӣ аз бӯйи ту шуд маст, на май диду на ҷом,
Базми ишқ аст, чӣ ҷойи маю ҷом аст ин ҷо?

Дили Ҷомӣ, ки шуд бутхона аз меҳри буте чун ту,
На дар вай фикри масҷид, не ҳавои хонақаҳ бодо!

Ба шароб ар нафурӯшам сару дастор чу Ҷомӣ,
Накунам дар сафи риндон пас аз ин даъвии машраб.

Гуфтамаш: – Санги ҷафоят хотири Ҷомӣ шикаст,
Гуфт: – Чун бар шиша ояд санг, кай монад дуруст.

Чу мурғони хазондида хамуш буд аз сухан Ҷомӣ,
Вале дар гуфтугӯ овард бозаш бӯйи гулзорат.

Дашноме аз забонат бошад муроди Ҷомӣ,
Ё аз забони он кас, к-ӯ гӯяд аз забонат.

Ҷомӣ, ки зад аз нав рақам ин шеъри баҳорӣ,
Аз барги гиёҳе чамани мадҳи шаҳ орост.

Ҷомӣ, ба ҷустуҷӯ натавон васли дӯст ёфт,
Мавқуфи вақт бош, ки ин кори давлат аст.

Қиссаи ишқи ту Ҷомӣ зи касон чун пӯшад,
Чеҳра гӯёст, агарчанд забон хомӯш аст.

Гуфтам, ки суханронии Ҷомӣ зи лаби туст,
Аз писта шакар рехт, ки оре, сухан ин аст.

Ҷомӣ дар ин чаман даҳан аз гуфтугӯ бибанд,
К-ин ҷо навои булбулу савти заған якест.

Аз ҷигар, Ҷомӣ, кабоб овар, зи хуни дил шароб,
К-имшаб он хунхораи бадмаст меҳмони ман аст.

Ҷомӣ, чӣ лоф мезанӣ аз покдоманӣ,
Бар хирқаи ту ин ҳама доғи шароб чист?

Номи Ҷомӣ тай кун, ай мутриб, Худоро з-ин ғазал,
Тарсам он маҳ нашнавад, гар донад ин гуфтори кист?

Монд Ҷомӣ дур аз он дар, ваҳ чӣ хуш бошад гаҳе
Боз пурсад, к-он ғариби хоксори ман куҷост?

Ҷигарӣ шуд рухи Ҷомӣ зи ғамаш, коҳе буд,
Бас, к-аш аз дида сиришки ҷигаролуд бирафт.

Чун бар бисоти васли ту Ҷомӣ наёфт даст,
Шатранҷи ишқ бо рухи ту ғоибона бохт.

Чакид нам зи ҳаво ё зи назми тар, Ҷомӣ,
Ба гӯши шоҳиди гул лӯлуи хушоб андохт.

Ҷомӣ аҳлияти андешаи ишқи ту надошт,
Ҳимматаш рахт дар ин мавҷи хатарнок андохт.

Килки Ҷомӣ нахли Марям шуд, ки чун ҷунбиш намуд,
Тозаву тар меваҳо перомуни аҳбоб3 рехт.

Ҳамчу Ҷомӣ дарди сар бинад зи болини ҳарир,
Ҳар киро сар бар дарат бо санги дарбон хӯ гирифт.

Гуфтаи Ҷомӣ бувад санҷида дар мизони лутф,
Ҳосид ар таъне зада-ст, аз табъи номавзун зада-ст.

Ҷони Ҷомӣ ба ҳақиқат зи ҳамин боду ҳавост,
Гар ба сурат гилаш аз хоки Хуросон буда-ст.

Ҷомӣ афтода зи по зери лагадкӯби ҷафо,
То ба фитроки буте дасти таманно задааст.

Ҷомӣ, ки баста буд камар дар тариқи зуҳд,
То шуд асири ишқи ту, дигар камар набаст.

Шуд чунон, Ҷомӣ заиф аз меҳнати ҳиҷрон, ки дӯш
Сели ашк аз хона мебурдаш бурун, чун мегирист!

Ҷомӣ пас аз дуои висолат зи ҳаҷр сӯхт,
Афсӯс аз ин дуо, ки балоро нигаҳ надошт!

Ҷомиё, марди ҳақиқатбин ба маънӣ бурд роҳ,
Ҳар куҷо афсонаи ишқи маҷози ман гузашт.

Ҷомии бедил наёфт дод зи хубони шаҳр,
Роҳи сафар баргирифт, шаҳр бад-эшон гузошт.

Ҷомӣ, ҳадиси лаъли лабаш гӯй, агар кунад
Бо мантиқи ту тӯтии ширинкалом баҳс.

Хаёли қадду зулфат баст Ҷомӣ дар сухан, з-он рӯ
Радифи шеъри ӯ афтод гоҳе рост, гоҳе каҷ.

Мурғи чамани вафост Ҷомӣ,
Дар доми ғаму бало чӣ афтод!

Гӯш кун, гӯш, ки аз бори ғами фурқати ту,
Ҳалқа шуд қомати Ҷомию ба гӯшат нарасид.

Ҷомӣ, ҳарами Каъба мақоми ҳама кас нест,
Ин бас, ки дари дайр ба рӯйи ту набастанд.

Ҷомӣ, чу нест маънии рангин ҳасудро,
Тазйини шеъри худ ба зару лоҷвар кард.

Ҷомӣ аз оғози назм васфи ҷамоли ту гуфт,
Матлаи девони хеш машриқи анвор кард.

Даъвии парҳезгорӣ нест ҷуз олудагӣ,
Вақти Ҷомӣ хуш, к-аз ин олудагӣ парҳез кард.

Ҷомиё, бо дурдии ҷоми бало мебош хуш,
Чун туро соқии ишқ ин бода дар паймона кард.

Ман надонам аз чӣ шуд Ҷомӣ чунин беобрӯй,
Гарчи аз вай н-омад эҳсоне, гуноҳе ҳам накард.

Ҷомӣ, аз ёри писандида чӣ ранҷӣ, ҳошо,
К-он писандида ба ҷуз кори писандида кунад.

Қатли Ҷомиро чӣ ҳоҷат захми теғ?
Ғамзае ӯро кифоят мекунад.

Ҷомӣ кунад ба сахтдилӣ ёрро итоб,
Ҷоми тунук муҷодала бо санг мекунад.

Васфи он рӯй чу гул гӯ ба гулистон, Ҷомӣ,
Булбулон чанд ҳадиси гули худрӯй кунанд.

Чанд дарди сар кашад Ҷомӣ зи гуфтугӯйи ақл?
Ай ҳарифон, бозаш аз як ҷуръа лояъқил кунед!

Ба васфи он даҳони танг гуфт аксар сухан Ҷомӣ,
Аз он рӯ ошиқони тангдилро ҳасби ҳол омад.

Зари чеҳра сохт Ҷомӣ зи ду дида сурх, яъне
Ки зи кони ишқ нақде ба иёри ман наёмад.

Ҷомӣ, ману ҷоми маю қаллошию риндӣ,
Чун зуҳду салоҳ аз мани гумроҳ наёмад.

Худоро, чун ба базми айш биншинӣ, бигӯ, як раҳ
Туфайли дигарон бечора Ҷомӣ ҳам дарун ояд.

Бе лаъли ту нишоне бошад зи ашки Ҷомӣ,
Хун, к-аз дили суроҳӣ, дар чашми соғар ояд.

Ҳамин бас давлати Ҷомӣ, ки хоки остонат шуд,
Гар он иззат намеёбад, ки дар силки сагон ояд.

Надонад ҷуз фиғон Ҷомӣ, забонаш чун ҷарас, гӯйӣ,
Барои он бувад, к-аз вай ҳамин афғон бурун ояд.

Дид Ҷомӣ ногаҳон он шакли шаҳрошӯбу рафт,
Он ки рӯзе чанд аз савдои хубон раста буд.

Хоби хуш бодат ҳалол, ай дида, Ҷомӣ чун ба хоб
Дида имшаб он чӣ умре баҳри он бедор буд.

Ай нишонда бар бисоти айш халқе, то ба кай
Мо ба кӯйи ғам чу Ҷомӣ бар замин хоҳем буд?

Ҷомӣ, охир з-он ҷавон бозичаи тифлон шудӣ,
Худ бигӯ, пиронасар ин ишқ варзидан чӣ буд?!

Ҷомӣ, магӯй баҳри чӣ мондӣ зи дӯст боз?
Ман чун кунам, ки бахт ба фармони ман набуд.

Булбули хушхон ба васфи гул сарояд дар чаман,
Гуфтаи Ҷомӣ кӣ хонад? – Ҳар кӣ хушхонтар бувад.

Суҳбате танг аст, Ҷомӣ, ҷону дилро бо ғамаш
Ақл маҳрам нест, гӯ, то як замон берун бувад.

Ҷомӣ шикаст шишаи тақвову кори ӯ
Дар ошиқӣ дуруст ҳама з-он шикаст шуд.

Ниҳод чашм ба роҳи ту мунтазир Ҷомӣ,
Ки бигзарӣ ба сари ӯву хоки по-т шавад.

Ҷомӣ, аз оташи дил наъли суми аспи ту ёфт,
То зи сар доғи ҷафоят ба рухи хеш кашад.

Ҷомиё, дил ба ғаму дард неҳ андар раҳи ишқ,
Ки нашуд марди раҳ он кас, ки на ин дард кашид.

Ҷомӣ малул шуд зи рафиқони кӯйи зуҳд,
Паймон шикасту бар сари паймона меравад.

Умрҳо Ҷомӣ вафо варзиду сабр,
Кораш охир бо ҷафокоре фитод.

Ҷомӣ чу сухан ронад аз лаъли гуҳарборат,
Дар доманаш аз дида дурҳои самин афтад.

Назми Парвин чӣ равшан асту баланд,
Шеъри Ҷомӣ ҷавобро монад!

Дур аз он лабҳои майгун монд Ҷомӣ талхком,
Роҳати май рафту ташвиши хумори ӯ бимонд.

Ту хуш бар маснади роҳат ба хоби нозиву Ҷомӣ
Ба гирди кӯйи ту то субҳдам бедор мегардад.

Ҷомӣ аз шогирдии пири муғон шуд майпараст,
Шуд ҳунарвар, ҳар кӣ ранҷи хидмати устод бурд.

Соқии базмам, хаёли он лаб омад, Ҷам куҷост,
То чу Ҷомӣ ҷуръаи ишрат зи ҷоми ман барад?

Гуфтаи Ҷомӣ аз он ҳамчу шакар ширин аст,
Ки зи завқи лаби шириндаҳане мегӯяд.

Сӯзи Ҷомӣ нашуд, ай шамъ, ҳанӯзат равшан,
Гарчи он қисса ба ҳар анҷумане мегӯянд.

Гарде шуд аз роҳаш равон дар чашми Ҷомӣ он замон,
Орад ба доманҳо гуҳар аз дида, то товон диҳад.

Гуфтам: – Аз ишқи ту холӣ нест дар олам касе,
Гуфт: – Ҷомӣ, ҳар кӣ ошиқ нест, дар олам мабод!

Баски Ҷомӣ сифати ҳусни ту некӯ гӯяд,
Ишқбозон суханаш вирди забон сохтаанд.

Афсонаи Ҷомӣ машунав, хоҷа, ки халқе
Дар хоби аҷал рафта зи афсонаи ӯянд.

Напиндорӣ зи бедардист кам нолидани Ҷомӣ,
Ки ашк андар гулӯ роҳи фиғону шеванам гирад.

Бод рӯзе ҳар дамаш фирӯзии дигар, к-аз ӯ
Расми фирӯзӣ дар ин фирӯзаманзар тоза шуд.

Зи чашми ашкрезам гар нависад нуктае Ҷомӣ,
Зи нӯки килки ӯ сад гавҳари ғалтон фурӯ резад.

Гӯш кун гуфтори Ҷомиро, ки дар васфи лабат
Мегудозад ҷони ширину сухан мепарварад.

Ҷомӣ нахоҳад аз ту дил, зеро ки дар Чину Чигил
Ҳамчун туе, ай ҷону дил, набвад дилорои дигар.

Ҷомӣ, зи харобот ғараз бодаи ишқ аст,
Хоҳӣ зи сабӯ даркашу хоҳӣ зи қадаҳ нӯш.

Намудӣ рух, макун манъ аз суруди шавқ Ҷомиро,
Чу булбул ҷилваи гул дид, натвон сохт хомӯшаш.

Ин сон, ки шуғли ҳиҷрон шуд ранҷбахши Ҷомӣ,
Кай хоби роҳат ояд бар бистари фароғаш.

Ба хуни дида сурат баст шарҳи ҳоли худ Ҷомӣ,
Кӣ мегӯяд ба он султони хубон сурати ҳолаш?

Дидаи бехоби Ҷомӣ гашт аз он рух баҳраманд,
Аз фурӯғи маҳ ба ҷуз шабзиндадоронро чӣ ҳаз?

Фасли баҳор баста ҷаҳоне ба айш дил,
Ҷомию дарди ишқу зи айши ҷаҳон фароғ.

Ҷомӣ аз нутқ забон баст, чу нашносад кас,
Нуктаи тӯтии шаккаршикан аз коғи кулоғ?

Шуълаҳои оҳи Ҷомӣ нест ҷуз айёми ҳаҷр,
Ҳар кас, оре, баҳри шабҳои сияҳ дорад чароғ.

Ҷомӣ, мадор ранҷа дил аз фикри оқибат,
Ҳолӣ ба нақд хуш гузарон рӯзгори ишқ.

Соя бар турбати Ҷомӣ фиган, ай сарви баланд,
Нест аз сарв аҷаб, гар фиганад соя ба хок.

Шароби хушдилӣ арбоби ишратро деҳ, ай даврон,
Ки ҳаст аз соғари ғам Ҷомӣ акнун масти лояъқил.

Пайи таскини Ҷомӣ бӯсае бахш,
Ки имрӯзаш дигаргун метапад дил.

Хомаи Ҷомӣ, ки шуд дар васфи гул чун хор тез,
Хост з-он сад маънии рангин чунон, к-аз хор гул.

Васфи гул то чанд, Ҷомӣ, ҳар киро з-он лоларух,
Чун ту бошад доғ бар дил, кай кунад парвои гул.

Ҷомӣ ба ҳавоят ғазале гуфт диловез,
Мазмуни ғазал ин ки ба савдои ту фардам.

Завқе дигар аст ин бор ашъори туро, Ҷомӣ,
Ҳаргиз зи найи килкат ин замзама нашнидам.

Суйи худ хондам аз кӯйи ту дилро. Гуфт: «– Рав, Ҷомӣ,
Ки ман ин ҷо ба доми ишқи бадхӯйе гирифторам».

Ҷомисифат рафтам фурӯ, дар лойи хум бе лаъли ӯ,
Дасте ба ман деҳ, ай сабӯ, то по барояд аз гилам.

Мепурсиям, ки, Ҷомӣ, бо дарди ишқ чунӣ?
Ман бехудам, чӣ донам, ҳам худ бигӯ, ки чунам?

Магӯ, шарҳи сиришки худ макун дар ҳар ғазал, Ҷомӣ,
К-аз ин хуноба дорад ранг маъниҳои рангинам.

Ҳар дам магӯ, ки Ҷомӣ, то кай сухан гузорӣ,
Аз шавқи туст, ҷоно, к-ин нағма месароям.

Лоба кунӣ, ки Ҷомӣ, аз тоби ғамам чӣ гунаӣ,
Тоби ғами ту филмасал, тобаву ман чу моҳиям.

Ёр агар бигсист, Ҷомӣ, кисвати фақрам ҳаром,
Гар бувад як бахя бе пайванди ӯ бар жандаам.

Ҷомӣ, набинад чашми ҷон ҷуз акси соқии азал,
То дод пири майфурӯш аз ҷоми май ойинаам.

Гуфтам: – Шикастаӣ дили Ҷомӣ! – Ба ишва гуфт:
– Охир, чӣ шуд, на ҷоми мурассаъ шикастаем?!

Боғу баҳору булбулон ҷилваи савсан асту гул,
Ҷомии дилрамидаро боғ туӣ, баҳор ҳам.

Он ҷодуи дилҳо на чунон зад раҳи Ҷомӣ,
К-аш чора тавон кард ба таъвизу фусун ҳам.

Чу гардад дурфишон лаъли ту, Ҷомӣ,
Зи лаълу дур кунад пур домани чашм.

Аз худ бигусил, Ҷомӣ, мезан дари гумномӣ,
К-андар тутуқи ваҳдат бегона туро ёбам.

Ҷаҳоне ҷон ҳамедоданд баҳри ҷуръае, аммо
Зи ҷомаш Ҷомии лабташнаро сероб медидам.

Шуд имшаб хоби ваҳшӣ роми ман, афғон макун, Ҷомӣ,
Мабодо рам кунад мурғи навомӯзе, ки ман дорам.

Боз гӯяд ғайрати ишқам, ки Ҷомӣ, лаб бибанд
В-арна бар ҷонат зи ғам сад теғи бедод оварам.

Яке дам нагсалад, Ҷомӣ, дилам з-он шӯхи ошиқкуш,
Аҷаб, гар бо чунин дил ман ба марги хештан мирам!

Чу нахли хона ҷунбиш ёфт, дасте пеш кун, Ҷомӣ,
Ки нузли хони муштоқони ҳоҷатманд мерезам.

Ба роҳи он саворам пойи дил чун ланг шуд, Ҷомӣ,
Чӣ сон аз хамми фитрокаш ба пойи ланг бигрезам?

Дӯстон, аз саркашӣ бо мо агар душман шаванд,
Ҷомӣ, он беҳтар, ки мо сар дар раҳи душман кашем.

Ҷомӣ, аз хирқаи пашминаи фақр осудем,
Ҳошалиллаҳ, ки дигар нози қасаббоф кашем.

Чӣ шуд дар кори май паймони тақво, Ҷомӣ, он авло,
Ки паймона ба каф бо соқии паймоншикан бошам.

Ҷомӣ, агар он донаи холам назанад роҳ,
Дасти тиҳӣ аз субҳаи саддона набошам.

Касон шабҳо ба фикри ишрату Ҷомӣ дар ин савдо,
Ки фардо чун кунам, он офати ҷонро чӣ сон бинам!

Ба кунҷи меҳнату андӯҳ Ҷомӣ ҷон диҳад охир,
Чунин, к-аз дарди ҳиҷрон ҳар замон ҳолаш батар бинам.

Чӣ шуд бечора Ҷомиро дар ин шабҳои ғам, ё Раб,
Ки номи ӯ зи лавҳи зиндагонӣ пок мебинам.

Малулам аз ду ҷаҳон бе ҷамоли ӯ, Ҷомӣ,
Чу ёр нест ба даст, ин диёрро чӣ кунам?

Кушта шуд Ҷомӣ зи ҳаҷр, афсонаи васлаш чӣ суд,
Мурғи бисмил кай зияд, сад бор агар афсун кунам?

Ман Ҷомии машҳур ба савдои бутонам,
Тарки рухи зебо чӣ кунам, чун натавонам?!

Гуфтам: – Ай ҷон, рав, ки бе ҷонон нахоҳам зиндагӣ,
Гуфт: – Ҷомӣ, сабр кун, к-имрӯзу фардо меравам.

Бо ҳадиси лаби ту Ҷомиро
Мурғи шириннавост мегӯем.

Магӯ, Ҷомӣ, нашояд гиря аз бедоди маҳрӯён,
Ки ман чандин зи бахти хоксори хештан гирям.

Ҷомӣ писандад сад ранҷ бо худ
Ҷуз ранҷи суҳбат бо худписандон.

Гуфт: – «Ҷомӣ, чу дилат шефтаи мост, чӣ бок,
Гар ба талбис шавӣ шуҳра ба ишқи дигарон?»

Ҷомӣ, наравад сӯзи ту аз сина ба гиря,
Доғи дили лола нашавад шуста ба борон.

Ба дасте май, ба дасте дасти вай, Ҷомӣ, чӣ хуш бошад
Ба пойи сарву гул гаштан қадаҳнӯшон, ғазалхонон.

Баҳри базми шоҳ Ҷомиро зи шаҳристони ғайб
Мерасад нуқли маонӣ корвон дар корвон.

Зи ишқат мурд мискин Ҷомию н-омад туро дар дил,
Ки буд афтода рӯзе бедиле бар раҳгузори ман.

Гуфтаӣ: – Ҷомӣ надорад ранге аз савдои мо,
Шарм дор, охир, зи ашки сурху рӯйи зарди ман!

Гуфт: – Ҷомӣ, кӣ меравад сӯйи дӯст?
Боди субҳ аз миёна хост, ки ман.

Монда ҳоҷатманди як дидор Ҷомӣ бар дарат,
Раҳмате бар ҳоли дарвешони ҳоҷатманд кун!

Намонд дил, ки зи дарди ту хун нашуд, Ҷомӣ,
Худойро, ки чунин нолаҳои зор макун!

Ҷомӣ, ба ҷон омад сагаш аз нолаву фарёди ту,
Шабҳо ба танҳоӣ дигар ҷо бар сари он кӯ макун!

Мезад рақиб таъна ба Ҷомӣ, саги ту гуфт:
– Ҳеҷаш магӯ, ки ҳамдами дерини мост ин!

Ҷомӣ, зи ҳар симинбаре бо санги ту дорад саре,
Зоеъ макун бо дигаре санги ҷафоро беш аз ин.

Наъли самандаш, Ҷомиё, ҳайф аст, к-олояд ба гил,
Бар раҳгузори ӯ марез аз дида борон беш аз ин.

Гар ба теғи ишқ Ҷомӣ кушта шуд, тадбир чист?
Ишқ агар ин аст, хоҳад кушт бисёр инчунин.

Гар сари Ҷомӣ нагаштӣ паст зери пойи дӯст,
Кай миёни ошиқон будӣ сарафроз инчунин?!

Қадам дар кӯйи ишқаш мениҳӣ, аввал биё, Ҷомӣ,
Ба теғи бениёзӣ кушта ҳар сӯ бегуноҳон бин.

Ваҳ, ки афсонаи Ҷомӣ нашунидӣ ҳаргиз,
То напардохтӣ аз лобаву лоғи дигарон.

Ҳоли Ҷомӣ зи ғамат зору ту аз сангдилӣ
Мекушоӣ назари лутф ба ҳоли дигарон.

Чанд пурсед зи Ҷомӣ, ки бигӯ: – Ёри ту кист?
Гулрухи лолаузорест, ки гуфтан натавон.

Чу бо лутфи оми худам хос кардӣ,
Чу Ҷомӣ рух аз хосу омам бигардон.

Ҷомии хастаро, ки шуд куштаи теғи ғамзаат,
Лаъли ҳаётбахши ту дод ба ханда ҷони нав.

Чун парда бикшоӣ зи рӯ, Ҷомӣ фитад дар гуфтугӯ,
Ту гулшани ҳусниву ӯ мурғи суханпардози ту.

Чу қатли Ҷомии мискин савоб медонӣ,
Чунон макун, ки шавад фавт ин савоб аз ту.

Магӯ ҳар дам: – Чӣ хоҳӣ, Ҷомӣ, аз ман,
Ки ғайр аз ту намехоҳам ман аз ту.

Овозаи он хубрӯ чун рафт, Ҷомӣ, ҳар тараф,
Овора хоҳад шуд басе аз ҳар диёре ҳамчу ту.

Гӯ: – Макаш, Ҷомӣ, дар афсуни сухан беҳуда ранҷ,
К-он парирухро фароғат бинам аз афсуни ӯ.

Аз он маҳ монд Ҷомӣ, ай аҷал, тороҷи умраш кун,
Ки он мискин ба ҷон аст аз ҳаёти хештан бе ӯ.

Ҷомӣ аз зуҳду вараъ мушкили ишқат накушуд,
Ҷоми май гир, магар ҳал шавад ин мушкил аз ӯ.

Махзани султони ишқ омад дили Ҷомиву нест
Ҷуз хаёли лаъли ҷонон гавҳаре махзун дар ӯ.

Шуд ҳуши Ҷомӣ з-он ду лаб, мастӣ, бале зуд оварад
Базме, ки шуд гардон дар ӯ ҷоми шароби ноб ду.

Ҷомӣ, дараш на манзили олудагон бувад,
Он ҷо чу ашк ғарқа ба хуни ҷигар марав.

Нест Ҷомиро ҷазо бо ин ҳама даъвии меҳр,
З-ин рухи некӯ ҷуз оҳе аҳсануллоҳи ҷазоҳ.

Кафи Ҷомӣ аз ҷом холӣ мабодо,
Аҷиб даъватӣ ё валия-л-иҷоба!

Кам шиносӣ қадри Ҷомиро зи ҳеҷ,
Кас беҳ аз ту қадри ӯ нашнохта.

Мазан баҳри бегонагон фоли ишқаш,
Ки ин қуръа бар номи Ҷомӣ фитода.

Дареғу дард, ки Ҷомӣ ба хушксоли фироқ,
Зи по фитод, бар аз кишти васл нох(в)арда.

Кард аз дури назми хеш Ҷомӣ
Дар гӯши замона гӯшвора.

Нагрифт дар он сангдил афсонаи Ҷомӣ,
Ҳарчанд ки хун мешавад аз вай дили хора.

Олист қасри ишрат он шоҳи ошиқонро,
Ҷомӣ, баландтар кун оҳанги оҳу нола.

Чордаҳсола маҳе панҷаи Ҷомӣ бартофт,
Кард берун зи кафаш ҳосили панҷаҳсола.

Чу дил ба ҷилваи шоҳид кашад туро Ҷомӣ,
Макаш малол зи ғанҷу далоли даллола.

Ба Каъба марав, Ҷомӣ, аз хонаи худ,
Ки холӣ набошад аз ӯ ҳеҷ хона.

Чӣ бошад кори мардон? – Ишқу пас мардона ҷон додан,
Гирифтӣ кори мардон пеш, Ҷомӣ, бош мардона!

То ёр кунад майли ғазалҳои ту, Ҷомӣ,
Аз хуни ҷигар ранг кун авроқи сафина3.

Ба нузли4 хомаи Ҷомӣ, ки коғазаш табақ аст,
Даҳон кушой, ки баҳри ту бар табақ карда.

Ҳаминон бо дигаронӣ туву мискин Ҷомӣ
Монда аз дур, диле бастаи фитрок шуда.

То дид Ҷомӣ он гираҳи зулф бар узор,
Сад орзуст дар дили мискин аз он гиреҳ.

Ҷомӣ зи даст дод дилу дин, туро кӣ гуфт
Бар тарфи гул зи сунбули сероб даста неҳ?

Ҷомӣ, гаҳи суҷуди дараш беадаб мабош,
Ҳар ҷо нишони пойи вай, он ҷо ҷабин манеҳ!

Ҷомӣ, айёми гул аз савмаа сӯйи чаман ой,
Хирқаи зуҳд ба тороҷи гуландомон деҳ.

Сӯхт Ҷомӣ з-оташи ишқ ончунон, к-аз вай намонд
Ҷуз кафе хокистару чанд устухоне сӯхта.

Ин назми туст, Ҷомӣ ё тоза дастаи гул,
К-аз «Бӯстон»-и Саъдӣ табъи Камол баста.

Бо сарири шоҳиву тоҷи каёнӣ Ҷам наёфт,
Ҷомӣ, он ганҷе, ки дар кунҷи гадоӣ ёфта.

Ҳар куҷо нӯшид Ҷомӣ бода бо ёрон, нахуст
Бӯсаҳо аз шавқи лаълаш бар лаби соғар зада.

Ба кӯяш чун нанолад ҳамчу мурғони чаман Ҷомӣ,
К-аз ин гулшан гулу шамшод рафта, хору хас монда.

Гуфтаи рангини Ҷомӣ бину доғи дил дар ӯ,
Лолаҳои чида аз саҳрои роз аст ин ҳама.

Каломи муддаию Ҷомӣ он замон, ки шавад
Дар имтиҳон гуҳари риштаи баён жола.

Дур суфт ба васфи гуҳари ашки ту, Ҷомӣ,
З-ин сон сухани поку равон кас нашунида.

Мекунӣ, Ҷомӣ, гум андар ишқ ному нанги хеш,
Офарин бодо бар ин расме, ки пайдо кардаӣ!

Ниммурда бар дарат умрест дар ҷон канданам,
Кас намепурсад, ки: “Ҷомӣ, мурдаӣ ё зиндаӣ?”

Ҷомӣ, агар на ошиқӣ, дар раҳи некӯвон чаро
Дил ба ду ним мондаӣ, дида чаҳор кардаӣ.

Ҷомӣ, аз ҳарфи риё пок бишӯ лавҳи замир,
Ду-се рӯзе, ки ҳарифи маю соғар шудаӣ.

Ҷомӣ, аз фикри он даҳону миён
Хурдадону дақиқбин шудаӣ.

Ҷомӣ аз як ҷуръаи ҷоми ғамат бехуд фитод,
Вой агар соқии ҳиҷрон, пур диҳад паймонае.

Гуфтам: – Он рози ниҳон бо маҳрамон неҳ дар миён,
Гуфт: – Рав, Ҷомӣ, ки ту ин розро маҳрам наӣ.

Ҷомӣ авсофи майи соф наёрад гуфтан
В-арна файзаш расад аз ботини хум пайдарпай.

Пайи дуъои ту ҳар дам кашад ба риштаи назм
Ҷавоҳири сухан аз баҳри табъи гавҳарзой.

Ҷомӣ, мақоми ростравон нест ин замин,
Бархез, то ниҳем ба хоки Ҳиҷоз рӯй!

Ҷомӣ аз роҳи талаб монд, зиҳӣ ҳасрату дард,
Гар на матлуб дарояд, равадаш беталабӣ.

Ҷомӣ, охир куштаи теғаш шудӣ,
Сар дар он кардӣ, ки дар сар доштӣ.

Қадри ҳуснат Ҷомии соҳибназар донисту бас,
Қимати ҷавҳар касе нашносад, илло ҷавҳарӣ.

Зи майгун лабат дур Ҷомӣ мудом,
Зи хуни ҷигар мекашад соғаре.

Гар қиссаи Ҷомӣ зи ту пурсад, хабараш деҳ,
К-афтода зи ҳаҷри ту ба сад меҳнату зорӣ.

Ба оҳи сард хуш мебош, Ҷомӣ,
К-аз ин дай бардамад рӯзе баҳоре.

Чӣ мепурсӣ, ки Ҷомӣ ошиқи кист,
Чӣ гӯям ман, ту ҳам дониста бошӣ?

Хам гашт пушти тоқати Ҷомӣ зи бори дил,
Бечора ошиқе, ки надорад таҳаммуле!

Ҷомӣ саги туро ба ғуломӣ намесазад,
Ӯро чӣ ҳадди он ки кунад бо ту ҳамдамӣ?

Ҷомӣ, он шӯх ба хунрези ту гар теғ кашад,
Адаб он аст, ки гардан ниҳию дам назанӣ.

Арсаи ҷаҳон, Ҷомӣ, ғуссае намеарзад,
Баҳри буду нобудаш хешро чӣ ранҷонӣ?

Сифоти ҳусни ту гуфтан чӣ ҳадди Ҷомии бедил,
Ба ҳар куҷо, ки расад фикри ӯ, ту бартар аз онӣ.

Ҷомӣ, фикан ба хорӣ худро ба хоки кӯяш,
Шояд ба чашми раҳмат сӯят кунад нигоҳе.

Ҷомӣ, зи дуӣ бигсил, якрӯй шаву якдил,
Бошад, ки кунӣ манзил дар олами яктоӣ.

Ё Раб, ба чӣ хурсанд шавад Ҷомии бедил,
Рӯзе, ки наёбад зи ту ташрифи балое?

Ҷомӣ, туву беҳушиву ҷоми маю мастӣ,
Роҳу равиши мардуми ҳушёр чӣ донӣ!

Гар ба дасти рост Ҷомӣ субҳа дорад, ҷоми май
Бар кафаш неҳ, к-ӯ ба дасти чап кунад ин корҳо.

Ҷомӣ, чӣ ғам, гар худ хӯрад, то шеъри рангин оварад,
Бар хотират гар бигзарад рӯзе бад-ин гуфторҳо!

Дар ин гирдоби ғам киштии май аз каф манеҳ, Ҷомӣ,
Ки натвон ҷуз бад-ин киштӣ гирифтан роҳи соҳилҳо.

Ба бода вақти худ имрӯз сарф кун, Ҷомӣ,
Гузор бо карами дӯст кори фардоро!

Дошт саргардон ба сони Ҷомиям фикри ҷаҳон,
Банд бошад ишқи ту фикри ҷаҳонгарди маро.

Ғазалсароии Ҷомӣ, ки ҳасби ҳоли ман аст,
Тарона сохт ба ҳар кӯй достони маро!

На дар кавн аст манзил ишқро, не дар макон, Ҷомӣ,
Раҳо бинмо бурун аз арсаи кавну макон моро!

Гаронӣ барнатобад кӯят он беҳ,
Ки Ҷомӣ гоҳ-гоҳе бошад он ҷо!

Ба он ғамза машав, Ҷомӣ, муқобил,
Мазан бо он дарафш аз содагӣ мушт.

Ҷомӣ, ки дошт бодапарастӣ ҳамеша кор,
Паймон шикасту боз пайи кори худ нишаст.

Ошиқон бисёр дорӣ гарчи, Ҷомӣ аз ҳама
Кам бувад дар доми ту, чун ӯ гирифторе кам аст.

Ҷомиву шеъри хуш, туву дашном,
Шеърҳояш ҷавобкардаи туст!

Тавқдорони ғамат гарданкашони оламанд,
Дар миёни он ҳама Ҷомӣ забун афтодааст.

Чу занад дам зи сухан пеши ту, Ҷомӣ, з-ин сон,
Ки диҳад хомушиям лаъли суханпардозат?!

Ту ба нури талъат, ай маҳ, Шамси Табрез омадӣ,
Қиблаи Ҷомӣ чу Мавлоно ба ҷуз Табрез нест.

Бандаи ишқ шудӣ, тарки насаб гӯ, Ҷомӣ,
Ки дар ин роҳ фалон бинни фалон чизе нест.

Дӯш дар кулбаи Ҷомӣ зи нами дидаву оҳ
Оташ аз равзанаву об зи дар берун рафт.

Шарҳи ғамаш менавишт Ҷомии бедил, фитод
Дар дили хома шикоф, дар рухи дафтар шикаст.

Рӯй дар майхона неҳ, Ҷомӣ, ба май кун хирқа ранг,
Мард дар ҳар шевае якрангу якрӯ хуштар аст!

Бувад шикояти Ҷомӣ зи фаҳми мустамеъон,
Хуш он ки нуктаи мармуз бо сухандон гуфт.

Ҷомӣ, аз абри баҳорон бар чаман борон чӣ суд,
Чун саҳоби лутфи соқӣ дар ҳақи мо бенам аст?!

Ҷомиям масту ринду расво хонд,
Кард шарҳи фазоиле, ки марост.

Гуфтаӣ: – Чист дар дилат, Ҷомӣ?
Ҷуз ғами ту, Худо гувост, ки нест!

Ҷомӣ шикори тири аҷал гашту он савор
Ҳаргиз нагуфт оҳуи фитроки ман куҷост?!

Ҷомӣ, зи ҷоми ҳусни бутон бода хур, чӣ бок,
Гар мункирон на воқиф аз ин ҷому бодаанд.

Ҷомӣ аз ҷоми ҷамолест ғазалхон, ки ба боғ
Гулбун аз ҷуръаи он соғари гул пурмул кард.

Ҳоҷати савти муғаннӣ набувад Ҷомиро,
Ҷовидон бонги самоъ аз дили худ мешунавад.

Чу дар дафтар ашъори Ҷомӣ нависам,
Занад шуъла килку баёнам бисӯзад!

Ҷомӣ, он маҳ зи ту хуш нест ба васфи дигарон,
Баҳри худ дафтари ашъори дигар металабад.

Баски дар васфи лаби нӯшини ӯ шаккар шикаст,
Номи Ҷомӣ тӯтии ширинзабон хоҳем кард.

Шудӣ ошиқ, ба пойи дӯст нақди ҷон фишон, Ҷомӣ,
Набошад ошиқ он, к-аз дӯст ҷонро дӯсттар дорад.

Чу файзи баҳри табъи шоҳ бахшад гавҳари маънӣ,
Сазад, гар хомаи Ҷомӣ ба он гавҳар сар афрозад!

Чун дуои ту кунад дафъи балоро, Ҷомӣ,
Ғайри абрӯи туаш қиблаи меҳроб мабод!

Зи худ нол, Ҷомӣ, на аз хубрӯён,
Касе бар ту дар ишқ зӯрӣ надорад.

Ба савдои саводи назми Ҷомист,
Сарири килкам оҳанге, ки дорад.

Рӯҳи Ҳофизро сабо з-анфоси Ҷомӣ туҳфа бурд,
Аз Хуросон чун гузар бар хиттаи Шероз кард.

Нек рӯдест нами дидаи Ҷомӣ, ки ба он
Дод рахти худу падруди ҳама олам кард.

Чу булбул зад наво Ҷомӣ, вале булбул навои худ
Зи савдои гулу Ҷомӣ зи шавқи гулузорон зад.

Пардаи чашми ту ҳам буди ту омад, Ҷомӣ,
Бигзар аз буди худ, ангор, набудӣ ҳаргиз!

Номуродист муродам, зи ту ғам нест, агар
Ҳамчу Ҷомӣ ба муроде нарасидам ҳаргиз!

Бе мастию беҳушӣ аз ин ғам нараҳам боз,
Ҷомӣ, бинамо роҳ ба майхонаам имрӯз!

Дил дафтари ишқ аст, нуфур аз рақами ақл,
Ҷомӣ, битарош ин рақам аз дафтарам имрӯз.

Ҷомӣ, аз хомӣ ба ҳар оташ зи сар берун машав,
Деги марди пухта баъд аз солҳо ояд ба ҷӯш.

Бувад вассофи ӯ Ҷомӣ, дилашро барқи ғам бодо,
Агар ҳарфе на дар васфи рухи ӯ аз забон ҷасташ.

Ёри бемонанди мо фард аст, Ҷомӣ, аз ду кавн,
Фард шав, то бар хурӣ аз ёри бемонанди хеш.

Ҷомӣ суханат шуниду бар вай
Шуд қоидаи сухан фаромӯш.

Ин бас, ки дар фузунии ҷоҳи ҷамоли ӯ
Ҷомисифат дуои фаровон фиристамаш!

Чу Ҷомӣ доғ аз вай бар ҷигар хост,
Ба бедоғӣ ниҳодаш бар ҷигар доғ.

То набинад дар ҳама кавну макон ҷуз нури ӯ,
Чашми Ҷомиро ба нури хеш бино кард ишқ.

Бибин назми хуши Ҷомӣ, ки нашкуфт
Чунин гул ҳаргиз аз бустони ошиқ.

Ба роҳи ту Ҷомӣ ниҳода-ст сар,
Дили дардманду рухи гарднок.

Зи чанду чун гузашт андӯҳи Ҷомӣ,
Зи ҳоли ӯ хабар чун дорӣ, ай дил?!

Ҷомӣ, ки пай ба машраби таҳқиқ бурдааст,
Рағми авомро ба кафи худ ниҳода ҷом.

Он қавм, ки бе сабқи амал аҳли қабуланд,
Ҷомӣ, ба тараб кӯшу қадаҳ нӯш, ки моем.

Гуфтӣ, ки чу, Ҷомӣ, зи сари ҷон бигузар зуд,
Дар маърази ҳукми ту чӣ имкони дирангам?!

Ҷомӣ, ки дода суду харида зиёни хеш,
Бо ӯ дар он муомала анбозие кунам.

Нест ҷуз сурати девори ҷаҳон, Ҷомӣ, чанд
Пушт бар қиблаи ҷон, рӯй ба девор кунем?

Ба гиря гуфтаи Ҷомӣ чу хонам аз ғами ту,
Канору ҷайб пур аз гавҳари хушоб шавам.

Магӯ, Ҷомӣ, ки таскин деҳ ба афсун гиряи худро,
Ки ман аз ишваи ҷодувашони пурфусун гирям.

Моро дар ин сулук чу мо нест монеъе,
Ҷомӣ, зарурат аст, ки бе мо бурун равем.

Гар дилат мурдани Ҷомӣ хоҳад,
Кор бар мӯҷиби дилхоҳ кунам.

Ҷомӣ, асири силсилаи зулфи кистӣ,
К-озодагӣ зи қайди ҷунунат наёфтам?!

Гуфтиам, мурдагии худ маталаб, Ҷомӣ, беш,
Бе ту аз зиндагии хеш ба ҷонам, чӣ кунам?!

Ҷаҳоне таъназан, к-он маҳ нахоҳад ёри Ҷомӣ шуд,
Агар ту ёри ман бошӣ, чӣ парвои ҷаҳон дорам.

Фанни ман ошиқӣ омад, Ҷомӣ,
Сарфи авқот ба ҳар фан чӣ кунам?!

Гуфтаӣ: – Чанд кашӣ ранҷу ғами ман, Ҷомӣ?
Ҳеҷ ғам нест зи ранҷе, ки барои ту кашам!

Ҷомӣ, ин гуна к-аз он ғунчадаҳон тангдилӣ,
Зуд бошад, ки чу гул ҷомадаронат бинам.

Ба рӯйи сурх кам кун васф, Ҷомӣ, лолаву гулро,
Ки ман пеши рухаш ин сурхрӯёнро хиҷил гӯям.

Ҷомӣ, набинам ҳосиле дар кӯйи ӯ ушшоқро,
Ҷуз оби чашму дуди дил, чун зеру боло бингарам.

Чун дили Ҷомӣ набинам ҳеҷ дил шайдои ту,
Гарчи ҳоли як ба як дилҳои шайдо бингарам.

Ба сар н-ояд ба суръат, Ҷомӣ, ин роҳ,
Биё, то баъд аз ин оҳиста бошем.

Аз май расонд Ҷомӣ худро ба васли ҷонон,
Соқӣ, биё, ки бошад худро ба вай расонам.

Ҷомӣ, ба ёди дафтари худ боз кун чу гул,
То гуфтугӯйи маҷлисиён мухтасар кунем.

Чанд гӯйӣ, ки бирав, Ҷомӣ аз ин дар, бикушо
Уқдаи зулф зи пойи дили ман, то биравам.

Сӯхта маҳрумии Ҷомӣ дилам,
Ҳар киро пеши ту маҳрам дидаам.

Мекунам як-як варақ девони Ҷомиро шумор,
Ҳар чӣ мебинам на дар васфат, зи девон меканам.

Мусулмонӣ бувад баҳри бутон дил бохтан, Ҷомӣ,
Аз ин дин ҳар кӣ баргардад, мусулмонаш намедонам.

Ҷомӣ, ҳамуш кун, к-он тозагулро
Ҳамчун ту булбул бошад ҳазорон!

Сабукборам махоҳ аз кӯҳи андӯҳи бутон, Ҷомӣ,
Ки меояд хаёли ин сабукборӣ гарон бар ман.

Мард расво шавад аз ишқи бутон, мегӯянд,
Ҷомиву ишқи бутон, ҳар чӣ шавад, гӯ, мешав!

Ҷомӣ туро набинад ҷуз чашми равшани худ,
Бодо ҳазор раҳмат бар чашми равшани ӯ.

Чун раҳад Ҷомӣ аз ин сон, ки шавад доми раҳаш
Гаҳ хати сабзи ту, гаҳ зулфи ту, гаҳ кокули ту?!

Тақриби зикри Ҷомию таҳрири ҳоли ӯст,
Чун васфи ошиқони суханвар кунам ба ту.

Ай хуш он шабҳо, ки Ҷомӣ рух ба поят судааст,
Чун ту воқиф гаштаӣ, худро ба хоб андохта.

Килки Ҷомӣ то сари зулфи сухан пероста-ст,
Рашки он дар ҷаъди сунбул печутоб андохта.

Ҷомӣ, маталаб ҷавдати шеър аз мадади фикр,
К-ин кор ба имдоди Илоҳӣ-ст ҳавола.

Чанд аз он лаб талабӣ, Ҷомӣ, ком,
Пеши аҳли карам ибром1, ки чӣ?

З-ин шеъри нав шуд пуршарар, Ҷомӣ, Хуросон, гӯиё
Аз килки Саъдӣ нуктае ширин зи Шероз омада.

Ишқ бо чун туе агар гунаҳ аст,
На ҳамин Ҷомӣ ин гунаҳ карда.

Дар ватан зикри Каъба, Ҷомӣ, чанд?
Хез, к-ин гуфтугӯй дар раҳ беҳ!

Рехт Ҷомӣ гуҳари назм ба поят, ки марав,
Қавли бадгӯ машунав, бар суханаш пой манеҳ.

Чун зи Ҷомӣ як ғазал нанвиштӣ, ай мушкинғизол,
Лаб фурӯ баста, қалам бишкаста, девон сӯхта.

Ҷомӣ, к-аз анфоси равон бахшад ба ҳар дилмурда ҷон,
Нузле бар ӯ з-ин сабзхон рӯҳи Масеҳо рехта.

Чун дид, ки он ҳуҷуб ҷуз ӯ нест,
Бархост ҳиҷобаш аз миёна.

То кунад фикри даҳонат Ҷомӣ,
Умр дар фанни муаммо карда.

Аз куҳаношиқон магӯ, Ҷомӣ,
Кардаӣ нусха достони ҳама.

Ҷомӣ, агар ҳалқаи ушшоқро
Сар нашудӣ, шукр, ки берун наӣ!

Медамад бӯйи ҷунуни ишқ, Ҷомӣ, з-ин ғазал,
Гӯйӣ, истимдоди файз аз рӯҳи Маҷнун кардаӣ.

Зи завқи ишқ чу холӣ бувад сухан, Ҷомӣ,
Чӣ суди ҷавдати3 лафзу ғаробати маъно?!

Ҷомӣ нашуд дар ошиқӣ з-ашки дурӯғин сурхрӯ,
Комилиёрӣ кай расад мисро зи рӯйандудагӣ?

Бизан дар домани он ҷони ҷон даст,
Манеҳ дигар бурун аз хештан пой!

Зи чоки ҷайби ҷон, Ҷомӣ, кунӣ гум нақди умр охир,
Бар он чок арна аз домони васлаш васлае дӯзӣ.

Ҳеҷ бар гуфтаи Ҷомӣ наниҳӣ гӯши ризо,
Ё Раб, ин сон зи самои суханони кӣ шудӣ?

Аз меҳри бутон, Ҷомӣ, ҳар лаҳза барорӣ дам,
Чун субҳ дар ин маънӣ равшан нафасе дорӣ.

Гарна аз дидаи ушшоқ ту бошӣ нозир,
Кист, Ҷомӣ, ки кунад даъвии соҳибназарӣ?!

Ҷомӣ, зи сифлатабъон кам шуд сафои ҳолат,
Кардӣ сафоли тира ҷоми ҷаҳоннаморо.

Бе ту мемурд Ҷомиву мегуфт,
Ки бақо бод нозанини маро.

Роҳиларо, Ҷомиё, реги Ҳарам соз ҷо,
Чанд кунад пойбанд хоки Хуросон туро.

Назми Ҷомӣ дигару гуфтаи воиз дигар аст,
Сирри тавҳид ҷудо бошаду афсона ҷудо.

Бошад аз дӯст хабар мояи шодиву тараб,
Ҷомии ғамзада аз бехабарон аст имшаб.

Гуфтӣ, ки сурхрӯ шуд Ҷомӣ зи назми рангин,
Оре, зи гуфтаи худ дорад басе хиҷолат.

Ҷомӣ ба азми Каъба дигар набаст маҳмил,
То шуд ҳарими дайраш сарманзили иқомат.

Кӯтоҳ кун ин ҳадис, Ҷомӣ,
К-афсонаи шоҳидон дароз аст.

Марон аз кӯйи худ ҳамчун саги бегона Ҷомиро,
Ки дорад ошноии қадимӣ бо саги кӯят.

Бар сарири хома, Ҷомӣ, гарна чашмат хун гирист,
Ҷо ба ҷо сурхӣ туро бар дафтари ашъор чист?

Рад макун нақди ҳастӣ аз Ҷомӣ,
К-аз гадо ҳар чӣ ҳаст, бисёр аст!

Ҷомӣ, зи буди худ бигузар дар сафи сагон-ш,
Хилват дар анҷуман, сафар андар ватан беҳ аст.

Баҳри арзи ҳоли худ, Ҷомӣ, ба хубони ҷаҳон
Карда саргардон ба ҳар иқлим девоне дуруст.

Ҳаст дар ҳоли хеш Ҷомии лол,
Ҳоли ӯ бо ту гуфтанам ҳавас аст.

Умри Ҷомӣ гарчи дар кори ту рафт,
То ту рафтӣ, бе ту дар кори худ аст.

Дар харобот аз лагадкӯби бало, Ҷомӣ, матарс,
Каъбаро кардӣ паноҳи худ, ҳароси пил чист?

Ҷомӣ, чу дилат рафт, ба сина чӣ занӣ санг,
Дар кӯфтанат чист, чу дар хона касе нест!

Меравӣ шод, ки, Ҷомӣ, ба ғами мо хуш зӣ,
Бе ту пайдост, ки ман чанд дигар хоҳам зист.

Буд бар рӯйи мусаббиб зи мусаббаб парда,
Ҷомӣ аз шавқи мусаббиб зи мусаббаб бигурехт.

Ҷомӣ туро камол бас аст ин тариқи хос,
Дар таври шеъри Хусраву назми Ҳасан мапеч.

Аз саодат он ду рух бар ошиқон омад ду дар,
Ё Раб, абвоби саодат бар рухи Ҷомӣ мабанд.

Қабули дӯст бас, Ҷомӣ, чӣ бок аст,
Рақиб ар таъна бар гуфтори ман зад.

Дуои давлати ӯ дошт Ҷомӣ, гӯйӣ, истидъо,
Ки дасти масъалат дар домани парҳезгорон зад.

Ҳолиё, з-он лаби майгун шуда Ҷомӣ мастат,
Войи рӯзе, ки аз он бода хумораш гирад.

Андохт сояи карам он шоҳи додбахш,
Ҷомӣ, бихоҳ аз ситами рӯзгор дод!

Ҷомиям ман, ҳунарам ишқ, гар аз айби касон
Даст аз ин кор бидорам, чӣ ҳунар хоҳам кард?

Нуқтаи ишқ ба ҳинҷор, ки гӯяд дар шеър,
Ғайри Ҷомӣ, ки дар ин ҳар ду фан устод омад.

Ту навшукуфтагулӣ, андалеби ту, Ҷомӣ,
Чаро зи нағмаи шавқат чунин хамӯш омад!

Тангие дорад дили Ҷомӣ бурун аз қайди ишқ,
То нагардад дар сари зулфе гираҳ, кай во шавад!

Ҷомиву рӯй ба хоки дари ту, чун зи Ҳарам
Ҳар як аз Каъба равон роҳи диёре гиранд.

Аз сабо бода кашад, дилшуда Ҷомӣ, на зи ҷом
Ринд бояд, ки дар ин шева сабӯкаш бошад.

Чу Ҷомӣ дафтари номи бутон хоҳад зи ман, номат
Рақам дар вай бути хунхораи бебок хоҳам зад.

Ман Ҷомиям, он баҳри маонӣ, ки гаҳи мавҷ
Сад гавҳари сероб ба ҳар соҳилам афтад.

Ба ишқ то дари таслиму сулҳ зад Ҷомӣ,
Ҷаҳониён ҳама бо ӯ ситезакоронанд.

Гуфтам аз Ҷомӣ чӣ ҷурм омад, к-аз ӯ печӣ инон,
Гуфт: – Дасти орзу то кай ба фитрокам занад.

Ин назм на дар пояи Саъдист, валекин
Бо гуфтаи ёрони дигар сарбасар афтод.

Расид гуфтаи Ҷомӣ ба булбулони чаман,
Забони нутқ бибастанду ҷумла гӯш шуданд.

Рамузи ишқ шавад фош, агарна килки ту, Ҷомӣ,
Сухан ба сурати ташбеҳу истиора нависад.

Зарқу солуси ту, Ҷомӣ, ба Хуросон шуд фош,
Рӯй дар мамлакате неҳ, ки туро нашносанд.

Ҷомӣ аст, он бо сагонат мекунад арзи ниёз,
Гар ба гӯшат нимшаб оҳиста гуфторе расад.

Мекашад Ҷомӣ нафир аз шавқи хори бодия,
Андалебе мезанад бар гул, навое бишнавед!

Ҷомӣ андӯҳи ҷаҳон чанд, ба майхона дарой,
Як-ду дам пойи хуме гиру бизан ҷоме чанд!

Ронд зи растаи дарат Ҷомии тангдил сухан,
Риштаи назми дилкашаш силки дури хушоб шуд.

Устоди хат омад, лаби ӯ кай шавад устод,
Ҷомӣ чу хаёли хати устод набандад.

Қадам зи кулбаи Ҷомӣ кашидаанд ҳарифон,
Ба ғайри бод бар ӯ дар набандаду накушояд.

Бод сур айёми ту яксар, чӣ бок,
Умри Ҷомӣ, гар ба мотам бигзарад!

Ҳарфе аз сирри хатат гар бинависад, Ҷомӣ,
Пеши ӯ пири хирад тифли навомӯз шавад.

Бибоз нақди равон баҳри ҳар ҷавон, Ҷомӣ,
Ки пири мо рақами куфр бар бахил кашид.

Нест ҷуз ишқи бутон ҳеҷ ҳунар Ҷомиро,
Хасмии чарх ба арбоби ҳунар дер кашид.

Ҳоли худ гар рақам занад Ҷомӣ,
Пушту рӯйи китоб пур гардад.

То кунад туҳфаи Хусрав, ки бувад тӯтии Ҳинд,
Ҷомӣ аз рашҳи найи килк шакар месозад.

Бинамо абрувон, ки Ҷомиро
Қиблагоҳи дуо ҳамин бошад.

Ёр шуд ҷаврпеша Ҷомиро,
З-он навозишгарӣ хабар кӣ диҳад?

Ҷуз ба озори теғат осуда,
Ҷомиосо наметавонам буд.

Ҷомӣ, ки зи ақлу адаб афтода ба ишқ аст,
Дар меҳнати ин кор аҷаб мумтаҳане шуд.

Чу Ҷомӣ васфи он лабҳо нависад, рашҳаи килкаш
Шавад ҷуллоб қанди нобу бар коғаз шакар бандад.

Найест ноираи файзи хомаи Ҷомӣ,
Бар он най аз нафаси айбҷӯй банд мабод!

То занад Ҷомии ғамдида рақам шарҳи фироқ,
Дуди дил бо нами мижгон-ш мураккаб нигаред!

Ширин лабат мадузд зи Ҷомӣ, ки нест айб,
Гар пеши тӯтиёни сухангӯ шакар ниҳанд!

Дили Ҷомӣ зи баҳри шеър бошад махзани гавҳар,
Аз он махзан ба доман мебарад, инак гуҳар коғаз.

Ба расми туҳфа гар Ҷомӣ суйи Форс,
Фиристад ин ғазалро тозаву тар…

Пой ба остона зад, кафш ба сар, чу Ҷомиям
Бар сари тахти салтанат афсари ҷоҳи ман нигар.

Кам шав, ай муфтӣ, ба фатво монеи Ҷомӣ зи ишқ,
Нест бар девонагон ҳукми яҷузу лояҷуз.

Бибар, Ҷомӣ, аз чарбу ширини даҳр,
Чу тифлон макун майли ҷавзу мавиз.

Ҷомӣ озод шуд аз бандагии халқ, вале
Ҳамчунон ҳаст саги кӯйи туро банда ҳанӯз.

Ҷомӣ, аз ишқ чӣ нолӣ, кӣ туро гуфт, ки дил,
Дар кафи сангдиле саркашу бебок андоз.

Ҷомӣ, ба чоҳи ҷоҳ машав сарнагун фурӯ,
Бас марди ростгӯ шавад аз майли ҷоҳ каж.

Рух намудӣ, Ҷомӣ, аз васфи ту чун бандад забон,
Кори булбул нест вақти гул, ки биншинад хамӯш!

Баҳри ҷадвал зар диҳад хуршеди гардун лоҷвард,
Чун кунад Ҷомӣ савод аз баҳри ту девони хеш.

Ҷомӣ, ки бо майхорагон медошт ҳамрангӣ ҳавас,
Ҷоме ду бар вай рехтам, дурроа майгун кардамаш.

Хуш супурдӣ дилат имрӯз ба дарду ғами ишқ,
Бод имрӯзи ту хуш Ҷомиву фардои ту хуш.

Рухсати Ҷомӣ бидеҳ то пайи дафъи рамад,
Дида бимолад гаҳе бар кафи пои ту хуш.

Хоҳадат рӯзе ба базми васл хондан лутфи дӯст,
Ҷомиё, гар ҳушмандӣ, гӯш бар овоз бош!

Ҷомиё, дида ба раҳ дор, ки аз хушклабӣ
Ба наме аз қалами дӯст тавон ёфт халос.

Ҳар шабам гӯйӣ, ки Ҷомӣ, чанд сӯзӣ баҳри ман,
Чун кунам, ҷуз сӯхтан коре намедонам чу шамъ.

Обрӯ бод зи хоки дари ӯ Ҷомиро,
Ки рух аз саҷдаи ҳар хоки даре дошт дареғ.

Меҳнати бодия макаш Ҷомиву азми Кӯфа кун,
Шав пайи ҳаҷҷу умра ҳам тоифи машҳади Наҷаф.

Чӣ суд саъйи ту, Ҷомӣ, беҳ он бувад, ки ниҳӣ
Зимоми маслиҳат андар кафи кифояти ишқ.

Номи Ҷомӣ чӣ бувад нанги ҳама бадномон,
Ринди расвошуда аз номи накӯ дорад нанг.

Ба ҷурми тавба зи мастон хиҷил машав, Ҷомӣ,
Ки пеши аҳли карам ҳаст узрҳо мақбул.

Умри Ҷомӣ аз он даҳону миён
Меравад дар хаёлҳои муҳол.

Сафоли дурд туро бас зи дасти дурдкашон,
Ҳадиси ҷом макун, Ҷомиву ҳикояти Ҷам!

Дар мардумаш ояд хун аз нӯги мижа берун,
Бе лаъли лабат Ҷомӣ аз дил чу барорад дам.

Ҷомӣ кунад аз тангдилӣ ёди даҳонат,
Ҳар ҷо, ки бар ӯ танг шавад қофияи «мим».

Нашояд ташналаб рафтан суйи ҷаннат, биё, Ҷомӣ,
Ки худро пеш аз он аз хумми май дар Кавсар андозем.

Дӣ гузаштӣ ба ману сояи сарви ту фитод,
Мо чу Ҷомӣ зи висолат ба ҳамин хурсандем.

Ҷомиё, дам мазан аз дарду ғами ҳаҷр, ки ман
Шарҳи ин воқеа аз нолаву оҳат гирам.

Барор ҳоҷати Ҷомӣ, чу гуфтамат ҳолаш,
Ки ин фасона ба уммедворие кардам.

Магӯ, ки Ҷомӣ аз ин дар бирав, амонам деҳ,
Ки бар ту дарди дили худ шумораму биравам.

Бар дили Ҷомӣ чу новак мезанӣ, баҳри Худой,
Сахттар мекаш камон, то зӯри бозу бингарам.

Ҷомӣ, ин сон, ки дар он тангқабо дил бастӣ,
Оқибат ғунчасифат ҷомадаронат бинам.

Зи таъни зодаи табъам забони нутқ бибанд,
Ки таъни ӯ, ба масал, ҳаст таъни фарзандам.

Баҳри тасхири парирӯён ба афсуни сухан
Дар бағал з-ашъори Ҷомӣ дафтаре медоштам.

Ҷомияму маро лақаб хокнишини мастаба,
Муфтии шаҳр, гӯ, махон сӯфии хонақоҳиям.

Магӯ, ки чанд диҳӣ дарди сар маро, Ҷомӣ,
Худойро, ки бикун як карашма дар корам,

Чу Ҷомӣ пайи ёри яктои хеш
Дили худ зи ҳар чиз якто кунам.

Ҳаме зӣ шоду хуррам бо хаёлоти хуш, ай Ҷомӣ,
Ки набвад ҷуз хаёле ин ҷаҳон пеши худодонон.

Чӣ ёрои Ҷомӣ, ки сӯят нависад,
Ки ёро, зи дармондагон ёд мекун.

Ҷомӣ назар ба оразу хатти ту дӯхта-ст,
К-аз обу сабза нури басар мешавад фузун.

Дилат з-он бут пур, ай Ҷомӣ, ба Каъба рӯ чӣ меорӣ?
Бад-ин дил рӯй дар бутхонаи Чину Чигил мекун!

Хуш он шаб, ки кардӣ хитобам, ки Ҷомӣ,
На дар банди дунёву дин бош бо ман.

Ба маҳҷурӣ зи васлат гарчи умре канд ҷон Ҷомӣ,
Надида ҳаргиз аз ту раҳмате бар ҳоли маҳҷурон.

Шуд Ҳарӣ, Ҷомӣ, зи зулми ғамзаи туркон хароб,
Рӯй дар маҳрусаи Шероз ё Табрез кун!

Ҷомӣ зи бутон танҳо мегиряду месӯзад,
Ҳамчун падари мушфиқ аз фурқати фарзандон.

Аз чашми ту дуздида хоҳад назаре, Ҷомӣ,
Кӯрии рақибонро сӯяш бинигар пинҳон.

Зи шаҳр карда чу Ҷомӣ ҷило зи таъни касон,
Гаҳе ба Рум шуда, гаҳ ба Чин, ту бошию ман.

Наям ман Ҷомии осудахотир, он тунукҷомам,
Ки аз санги ҷафо он тундхӯ хоҳад шикасти ман.

Омада дар чашми Ҷомӣ милҳои оташин,
Пеши рӯят гар назар бар офтоб андохта.

Макун дар сина Ҷомӣ хона шаҳрошӯби шӯхеро,
Ки дорад хона аз шаҳри вафо беруни дарвоза.

Аз печиши ғам сар макаш Ҷомӣ, ки менадҳад садо,
Торе, ки бар уди сухан бе гӯшмоле бастаӣ.

Табрезро ту Шамси абадпартавию ҳаст
Гуфтори ӯ ба номи ту ашъори Мавлавӣ.